‘Take it easy for a little while come and stay with us/It’s such an easy flight’, zingt Alex Turner halverwege op de nieuwe Arctic Monkeys-plaat Tranquility Base Hotel & Casino. Makkelijk zal de eerste luisterbeurt echter niet zijn. Vooral niet voor de fans die in 2006 zijn blijven hangen.
Wat hadden we moeten verwachten? Een vervolg op het immens populaire album AM. De laatste en meest succesvolle plaat van Arctic Monkeys die vijf jaar geleden uit kwam. Of een plaat die zou klinken als het debuut? Niemand wist wat Arctic Monkeys ging doen. Maar na vijf jaar stilte was het wel weer tijd voor een nieuwe plaat. Ze hadden terug kunnen keren met een dosis aan psychedelische technorock. Maar nee, zijn terug met een zwoel, rokerig conceptalbum over een futuristische vakantieoord in de ruimte. Turner schreef de muziek achter zijn piano, een cadeau die hij kreeg voor zijn 30ste verjaardag. Dat-ie daar ooit achter liedjes zou schrijven had-ie zelf ook niet verwacht. Maar dat gebeurde wel. Tijdens de opnames heeft de band de piano dan ook niet weggestript. Die is meer aanwezig dan ooit. De gitaar is naar de achtergrond geduwd, maar voegt subtiele elementen toe. The raging beast himself Matt Helders moet zich schandalig erg inhouden achter zijn drumstel en ook de rol van bassist Nick O’Malley is kleinschalig. Je zou het Turners soloplaat kunnen noemen.
Tranquility Base Hotel & Casino is een plaat die deels klinkt als Pure Comedy van Father John Misty. Alleen is het luchtiger. En wil je het afluisteren. Er zit een snufje glamrock a la Bowie in, The Beach Boys a la Pet Sounds en Serge Gainsbourg. Het is theatraal, bijna filmisch. De nummers hebben bijna geen refrein. Het is eerder een melodieuze plaat geworden waar Turner woorden uitspuwt onder sfeervolle muziek. Er zijn momenten dat Turner’s stem net zo donker als Leonard Cohen of Nick Cave klinkt. Maar ook momenten dat ie zo benauwend klinkt, op het titelnummer, dat het even wennen is. Er zijn geen harde, catchy riffs en geen meezingrefreinen. Of zoals Turner zelf zegt in het persbericht: ‘It’s got more chords. And space shit.’
De elf liedjes op de plaat werken het beste als je ze achterelkaar luistert, maar los van elkaar hebben ze ook hun eigen schoonheid. Om te beginnen bij het einde The Ultracheese, een meeslepende powerballad. ‘Still got pictures of friends on the wall/Suppose we aren’t really friends anymore/?’, zingt Turner alsof ie zich in een klein theaterzaal achter zijn piano verschuilt. Op hoogtepunt Four out of Five, het meest aanstekelijke nummer op de plaat, zingt hij over gentrificatie op de oppervlakte van de maan. Op Science Fiction en Batphone heerst een filmische en duistere sfeer door de sinistere synthlijnen en buitenaardse geluidseffecten. Op opener Star Treatment zit Alex Turner in een Bowie-jasje achter zijn piano, terwijl hij opbiecht: ‘I just wanted to be one of The Strokes.’
Tranquility Base Hotel & Casino is een gigantische stap in een nieuwe richting. Ze zijn altijd dapper geweest, omdat ze nooit hetzelfde deden. Maar op Tranquility bewijzen ze dat ze alles kunnen maken. Niet iedereen zal zich erin vinden. Daarvoor blijft Turner soms teveel hangen in dezelfde melodie of gebeurt te weinig in de muziek. Maar als je je eenmaal laat onderdompelen in de woordenbrij van Turner en de sterke productie, met onder andere hulp van Tame Impala’s Cam Avery, is Tranquility Base Hotel & Casino een van de meest fenomenale platen die Arctic Monkeys tot nu toe heeft gemaakt. Dus take it easy for a little while, en blijf even hangen. Het is de ervaring waard.
