Met de royale leeftijd van 51 mag Paul de Jong zich een ouwe rot in het vak noemen. Als muzikale partner van Nick Zammuto zat hij tot 2012 in Folktronica groep The Books. Nu beide hun eigen weg zijn in geslagen, is het aan De Jong om te laten horen hoe hij buiten de vertrouwde omgeving van zijn oude band figureert.
Dat The Books niet meer bestaat, is geen issue voor De Jong. Want als opener Auction Block eenmaal op gang komt, waan je je zonder enig probleem weer even in de speelse wereld waar Zammuto en De Jong zich zo vrij in konden bewegen. Met een hoorbaar plezier verkent De Jong verschillende manieren om een nummer in te kleuren. Horen we eerst nog krekels en een rustige piano, dan zijn we binnen een halve minuut aangekomen op een typisch Amerikaanse veiling. Door middel van de samples die De Jong gebruikt, weet hij van het ene ritme naar het andere te schieten, zonder de essentie kwijt te raken.
De Jong zoekt het avontuur op met IF, maar voorkomt dat de luisteraar onderweg het spoor kwijt raakt. Gewapend met de cello, viool, piano en de nodige field-recordings (een geluidsopname die buiten een opnamestudio is opgenomen) geeft hij elk nummer een eigen karakter. Van subtiele tikjes op potten of het aanspannen van een touw: constant vraag je je af welk geluid hij nu als ritme laat figureren. De Jong heeft zijn zaakjes op orde, in tegenstelling tot zijn voormalige partner Zammuto, die op zijn solo platen nog weleens kon worden betrapt op het uitbrengen van inwisselbare nummers. Dat het verleden niet wordt geschuwd, blijkt uit de invloed van The Books, die nog duidelijk hoorbaar is. Maar per nummer lijkt hij zich hiervan steeds losser te willen maken. Lijkt het eerste deel nog op een laatste knipoog naar The Books, dan komt vanaf Debt Free de nadruk meer te liggen op de instrumentatie dan het gebruik van samples.
Elk nummer dat aan Debt Free voorafging, gaf steeds kleine hints van welke kant de plaat op zal gaan, om uiteindelijk bij hoogtepunt Age of the Sea aan te belanden. Het nummer is, horen is geloven, misschien wel één van de beste nummers van het jaar. Een viool die perfect samenwerkt met de rustige gitaarpartijen, de opnames van de zee, het klopt allemaal. Vooral de kalmte dat het nummer uitstraalt, doet denken aan post-rock acts zoals bijvoorbeeld Bark Psychosis. Het lijkt wel of De Jong met Age of the Sea zich figuurlijk losmaakt van zijn partner. We blijven in deze minimalistische sfeer, want Purpose sluit perfect aan op de al gecreëerde sfeer van Age of the Sea. Het jeugdige enthousiasme heeft plaatsgemaakt voor een volwassen sereniteit.
Paul de Jong heeft zijn eigen verleden overtroffen met zijn debuut. Het is lastig om dit beestje bij zijn naam te noemen, maar met IF brengt hij ons een zeldzaam creatief werk. Een album dat zo rijk is aan melodietjes, zo gedetailleerd is dat hij blijft verbazen, hoor je maar zelden. IF is het resultaat van jaren zwoegen, maar Paul heeft duidelijk zijn rust gevonden.
