Om zichzelf te blijven uitdagen, besloot The Low Anthem in 2012 de muziek van hun vier tot dan toe uitgebrachte albums niet langer live te spelen. De focus moest volledig komen te liggen op alle nieuwe muzikale plannen voor de toekomst. Op het experimentele album Eyeland is deze omslag duidelijk te horen.
Het was een behoorlijk drastisch besluit van de Amerikaanse indiefolkers. ‘We kennen ons materiaal van binnen en van buiten en zijn niet geïnteresseerd om een veilige imitatie van onszelf te worden’, zo schreef de band op haar website. De make-over werd niet zachtzinnig aangepakt. De band laste een vierjarige pauze in, bouwde in die tijd een leegstaand theater om tot studio annex concertzaal en sleutelde aan de muzikale koers.
The Low Anthem had tot dan toe een behoorlijke naam opgebouwd met prachtige albums als What The Crow Brings en met name Oh My God, Charlie Darwin. Verstilde folksongs, instrumenten als de zingende zaag en het pomporgel en krachtige teksten zorgden voor een bijzondere combinatie. Met deze experimentele psychfolk was The Low Anthem al nooit een band voor het grote publiek, op Eyeland kent het experimenteren helemaal geen grenzen meer.
Het conceptalbum vertelt het verhaal van kinderen die zich in de overgangsfase bevinden van een onbezorgde jeugd naar een volwassen leven vol verantwoordelijkheid en gevaren. The Low Anthem presenteert het spanningsveld tussen kind en volwassene bijzonder knap. Neem het serene The Pepsi Moon: een nummer over een marketingcampagne, waarbij het logo van de colagigant op de maan wordt geprojecteerd. Kinderen zouden dit spectaculair vinden om te zien, terwijl volwassenen hoofdschuddend zouden klagen over het doorgeslagen kapitalisme.
In The Air Hockey Fire is nog zo’n voorbeeld van het verschil tussen de magische kinderwereld en de volwassen realiteit. Het nummer vertelt hoe een huis afbrandt, nadat de airhockey-tafel van de kinderen vlam heeft gevat. De onbekommerde kindertijd verandert zo opeens in een traumatische nachtmerrie. Een nachtmerrie die desondanks bijzonder sfeervol wordt gebracht. In The Air Hockey Fire had niet misstaan op het door zichzelf afgezworen eerdere werk van de band.
Het prettige geluid van deze nummers en zeker ook het dromerige titelnummer Eyeland – inclusief lekker zwaar vervormde synthesizers – staan in schril contrast met enkele afschrikwekkende muzikale experimenten op Eyeland. De bijzondere titels Waved The Neon Seeweed, Am I The Dream Or Am I The Dreamer en The Circular Ruins In Euphio wekken nog interesse op, maar wat volgt is een onverklaarbare opeenhoping van willekeurig geluid. Op Wzddmtnwrdz wordt het dieptepunt bereikt. Harde klanken, schelle, krijsende vogels, iemand die Yellow Submarine fluit. Het is ronduit onaangenaam om de vier minuten uit te zitten.
Eyeland is een moeizaam album. Het conceptidee wordt fraai uitgewerkt en stemt tot nadenken. Het valt te prijzen dat The Low Anthem niet de makkelijke route kiest en probeert de muzikale grenzen op te zoeken. De band voert haar experimenten echter dusdanig ver door, dat sommige nummers allesbehalve een pretje voor de trommelvliezen zijn. Het albumconcept lijkt zodoende voor de luisteraar ook betrekking te hebben op de band zelf. De magische ‘kindertijd’ van de eerste Low Anthem-albums is voorbij. Nu is daar de harde, moeilijk te verdragen realiteit van Eyeland.
