In zijn carrière van bijna 45 jaar ontwikkelde Gary Numan zich tot één van de meest invloedrijke elektromuzikanten ter wereld. En de koek is nog altijd niet op voor de 63-jarige Brit. Op zijn nieuwe album Intruder stelt Numan klimaatverandering aan de kaak op een intense en confronterende manier. Nieuweplaat ging met hem in gesprek over zijn nieuwe album, zijn twijfels als artiest en de toekomst van onze planeet.
Van Prince tot Lady Gaga: vele grootheden noemden Gary Numan als belangrijke inspiratiebron. Toch kan de succesvolle Brit zijn onzekerheid over de nieuwe plaat nauwelijks verbergen. ‘Inmiddels ben ik blij met het resultaat, maar dat heeft wel even geduurd. Ik dacht aanvankelijk steeds: ‘had ik er maar een maandje langer aan besteed.’ Ik heb eigenlijk bij elk album minimaal twee maanden nodig voor ik het eindresultaat accepteer. Maar nu ben ik er wel oké mee.’
Dat klinkt nog niet erg overtuigend…
‘Ik ben er echt blij mee hoor.’ Met een knipoog: ‘Het klinkt inmiddels beter dan toen ik het album net had afgerond. Ik hoor nu vooral wat er goed aan is.’
Wordt u echt nog zo nerveus van het uitbrengen van een nieuw album?
‘Nou en of. En dat wordt alleen maar erger. Van het máken van een album word ik al bloednerveus. Deels omdat ik niet in herhaling wil vallen. Maar mijn grootste angst is toch wel dat ik zonder ideeën kom te zitten. Of dat mijn ideeën deze keer niet goed genoeg zijn. Er is zoveel om je zorgen over te maken… Het grootste deel van de tijd is een album maken echt niet leuk.’
Waarom zo onzeker? Het lijkt me toch niet dat u nog veel te bewijzen heeft.
‘Oh, ik heb juist heel veel te bewijzen. Ook voor mij geldt: je bent zo goed als je laatste album. En zo hoort het ook. Je moet een lange carrière verdienen. Het moet niet zo zijn dat je in een ver verleden iets hebt bereikt en daar op blijft teren. Dat is onacceptabel! Elk album dat je maakt moet een volgende stap zijn. Een verbetering. Of in ieder geval moet je in de buurt komen van het niveau van de vorige.’
Lekker dan, voor een artiest die al in het begin van zijn carrière monsterhits scoorde.
Bulderende lach: ‘Op een vreemde manier heb je wel een punt. Het kon alleen maar bergafwaarts gaan. Maar dat is juist goed, je moet je stinkende best blijven doen. Het is mij ook niet met elk album gelukt hoor, iedere muzikant heeft mindere momenten. En de angst voor die slechte fase is er altijd. Mijn vorige album (Savage (Songs From A Broken World) uit 2017, red.) heeft het behoorlijk goed gedaan en als je dan nu met iets matigs komt, dan valt het alleen maar meer op.’
Uiteindelijk fascineert de mens mij het meest. Waarom gedragen wij ons zoals we doen en welk effect heeft dat?
Kunt u niet blind vertrouwen op uw ervaring?
‘Dat is het juist. Ik ben 63. Het einde komt langzaam dichterbij. Ik kan het me echt niet meer veroorloven om fouten te maken.’ Lachend: ‘Ik wil de boel toch op een positieve manier afsluiten. I don’t wanna fuck up now. En dat is stressvol, maar je blijft je zo wel ontwikkelen.’
Maakt u dat een betere songwriter dan pakweg veertig jaar geleden?
‘Ik denk van wel ja. Al zullen de fans ongetwijfeld zeggen dat Are ‘Friends’ Electric? voor altijd het beste zal blijven dat ik ooit maakte.’
De aarde aan het woord
Intruder is het achttiende studioalbum van Numan en de tweede op rij waarop klimaatverandering centraal staat. Waar Savage (Songs From A Broken World) vooral een beeld gaf van hoe de aarde er in de toekomst uit zou zien, is Intruder gericht op de huidige stand van zaken. ‘Ik laat de aarde het woord nemen. Als onze planeet zou kunnen praten, wat zou zij dan tegen ons zeggen?’
Hoe kijkt de aarde naar de mensheid, denkt u?
‘Als ik de aarde was, dan zou ik me behoorlijk teleurgesteld en gedesillusioneerd voelen. Boos. En ik zou ook terugvechten. Misschien is zij dat ook wel van plan. Of misschien doet zij het al langer en zien wij daar nu pas de eerste tekenen van.’
Hebben wij de aarde in de steek gelaten?
‘Ik ben er stellig van overtuigd dat de mensheid een van de zeldzame fouten van de natuur is. Wij hebben een te grote portie nieuwsgierigheid gekregen. We zijn veel te inventief en creatief. En dat maakt ons heel destructieve wezens. We kunnen onze drang om vooruitgang te boeken niet meer onder controle houden. En er zijn simpelweg niet genoeg goede mensen om de slechte mensen eronder te houden.’
Heeft de aarde volgens Intruder ook een oplossing op het oog?
‘Het album laat de aarde eigenlijk zeggen: ‘kijk wat jullie mij hebben aangedaan en kijk waartoe jullie mij dwingen. Want de enige oplossing is dat jullie allemaal verdwijnen.’ De mensheid is wat dat betreft als een ziekte die de planeet in haar voortbestaan bedreigt. En die ziekte moet bestreden worden.’
Zonder de mensheid was de planeet er een stuk beter aan toe geweest?
‘Zelfs onder klimaatontkenners is er eigenlijk geen twijfel dat de aarde zonder de mens volop zou floreren. De natuur houdt zichzelf in stand, al gaat dat op een behoorlijk kwaadaardige manier. Alles doodt elkaar. Dat is ook precies waarom ik atheïst ben. Wat voor God ben je, als je zo’n extreem bruut systeem creëert? Haal je de mens weg, dan werkt het. Op een gruwelijke manier, maar het werkt. Zet ons ertussen en het werkt niet meer. Wij zijn simpelweg zelf het probleem en Intruder probeert dat duidelijk te maken op twaalf poëtische manieren.’
In onder meer Saints And Liars en Intruder noemt u specifiek religie als katalysator voor het leed dat wij Moeder Aarde aandoen. Waarom zo expliciet religie erbij betrekken?
‘Het punt is dat overal ter wereld mensen zich achter een God scharen. Ze leven volledig volgens zijn regels. En ondertussen negeren zij alle wetenschappelijke bewijzen die aangeven wat er werkelijk aan de hand is. Er is blind vertrouwen in iets belachelijks, maar blind wantrouwen in iets overduidelijks. Daar schrik ik echt van. We geloven en bidden en doneren, maar doen ondertussen niet wat nodig is om te beschermen waar we zelf op wonen. Als je gelooft dat God de aarde heeft gebouwd, dan moet je daar toch juist beter voor zorgen? Het is godslastering om dat niet te doen.’
Of God heeft een wanprestatie geleverd…
‘Ja of God is pretty shit inderdaad, hahaha. Dat zou nog erger zijn. Dan heeft die God geen greintje compassie.’
(Tekst gaat verder onder de afbeelding)
Voor uw doen behandelt Intruder een behoorlijk concreet en herkenbaar thema. Is het anders om zoiets te schrijven dan meer op sciencefiction gebaseerde nummers, zoals u ook vaak gedaan heeft?
‘Niet echt eigenlijk. Waar ik ook over schrijf, het gaat uiteindelijk altijd over het effect van iets op mij persoonlijk of op de mens in het algemeen. Ook toen we met Tubeway Army Replicas (1979, red.) uitbrachten, zat dat element er al in. Ik ben gek op technologie en het universum, maar uiteindelijk fascineert de mens mij het meest. Waarom gedragen wij ons zoals we doen en welk effect heeft dat?’
Is het niet veel leuker om, laten we zeggen, ‘vrolijke onzin’ te maken, waarin je al je fantasie en creativiteit kwijt kunt? Dat dystopische kan nogal zwaar op de maag liggen.
‘Ergens wel. Maar dystopische kunstvormen hebben een belangrijke functie. Ze zitten vol waarschuwingen en nodigen uit om dingen anders te doen, om goed over zaken na te denken. Niks mis met vrolijke niets-aan-de-hand-liedjes, maar muziek die je aan het denken zet is minstens zo noodzakelijk. Het is een soort bril om naar de mogelijke – en soms onwaarschijnlijke – toekomst te kijken.’
Er is zoveel om je zorgen over te maken… Het grootste deel van de tijd is een album maken echt niet leuk.
The Gift is zonder twijfel een van de meest indrukwekkende nummers op het nieuwe album […]
‘Dat vind ik eerlijk gezegd ook.’
[…] wat is dat cadeau uit de titel?
‘COVID.’
De planeet vecht terug en ‘schenkt’ ons COVID-19?
‘Luister maar naar de lyrics. ‘Do you like the gift I send to you/It will take your breath away.’ Het bizarre is dat ik al voor de pandemie het idee had om iets met een virus te doen als vorm van een terugvechtende planeet. Dat is wel een tragische toevalligheid. Toen de coronapandemie uitbrak, was het een een-tweetje om dat mee te nemen op het album. Het is een manier voor de aarde om zichzelf te beschermen.’
We kunnen al met al moeilijk zeggen dat Intruder veel vertrouwen in de toekomst biedt.
‘Erg optimistisch is het niet, nee. Maar zo is het nu eenmaal: in de nabije toekomst kan het zomaar voorbij zijn. En het is beangstigend dat de meeste wereldleiders wel de juiste dingen zeggen, maar niet de juiste dingen doen. Alles moet zogenaamd eco-dit en eco-dat, maar ondertussen gaan ze in het Poolgebied alleen maar meer boren naar olie.’
Is er nog wel hoop dan?
‘Mijn enige hoop is dat een meerderheid opstaat die duidelijk maakt dat er een probleem is en dat er wat aan gedaan moet worden. Zodat ook de leiders in actie komen om de planeet draaiende te houden. Wij moeten voldoende tijd kopen voor de volgende generatie om te doen wat nodig is. Mijn kinderen moeten het uiteindelijke werk doen of desnoods mijn kleinkinderen. Maar nog een generatie later kan gewoon niet. Then we’re fucked!’
Het nieuwe album Intruder van Gary Numan verschijnt 21 mei.
