Naaz: ‘Voor oprechte kunst is altijd plek’

Na wat moeite, omdat opeens bijna alle treinen naar Amsterdam uitvallen, zit ik eindelijk in het No Mans Art Gallery café in Amsterdam-West. Buiten regent het pijpenstelen. Naast mij op de gele tafel staat een Ice Tea met een citroentje, voor mij mijn Macbook. Ik zit aan een speciale tafel want je mag niet overal met een laptop zitten. Het is twee uur in de middag. Mijn telefoon pingt, ik kijk op het scherm: ‘Sorry bijna!!!! In paniek mijn laptop aan het zoeken lol.’ Het is Naaz. Ze is te laat, maar dat vind ik niet erg. Ik ben zelf namelijk ook altijd te laat. In een vaasje op de tafel staan twee bloemetjes. Zouden ze echt zijn? Ik voel er even aan maar ik word afgeleid door een teckel die tegenover mij onder de tafel ligt. Na twintig minuten komt Naaz binnenlopen. Ik zwaai terwijl ze mijn kant op komt lopen. Naast haar wandelt Kiki, haar hondje.

Eerste reacties
Kiki en de teckel van eerder kunnen het goed met elkaar vinden, maar daar is Kiki wel heel vocaal over dus we verhuizen naar een andere tafel iets verderop in het café. Het is donderdag 12 januari, gisteren heeft Naaz haar eerste album Never Have I Ever uitgebracht daarom zitten we hier nu samen. Het bijzondere aan dit album is dat het volledig onafhankelijk uitgebracht is. 

Ik vraag haar hoe ze vannacht heeft geslapen. ‘Ik viel super vroeg in slaap, om negen uur al. Er waren wat vrienden thuis bij mij en een van hen heeft mij naar bed getild. Vanochtend werd ik om elf uur wakker want ik had een gesprek met mijn psycholoog. Pas daarna heb ik eigenlijk voor het eerst mijn telefoon geopend en ik zag allemaal mooie dingen. Super vrolijk werd ik daarvan. De reacties waren namelijk zo intens.’ Naaz glimlacht terwijl ik haar terug zie denken aan de honderden berichtjes die ze de afgelopen dag heeft binnengekregen. ‘Het is zo grappig, ik krijg eigenlijk nooit een berichtje binnen waarin iemand zegt: “Mooi hoor, dat album.” Het is altijd: “Het is zo mooi omdat, omdat, omdat, omdat.” Dat vind ik echt bijzonder. Ik hou natuurlijk ook van veel mensen maar ik heb niet altijd zin om een hele alinea naar ze te sturen. Mijn community doet dat wel.’ 

Naaz vertelt dat ze haar fans eigenlijk nooit fans noemt. Ze houdt niet van het woord. Het lijkt dan alsof zij boven hen staat en dat wil ze helemaal niet. Haar fans noemt ze haar community of luisteraars. Dat doet ze omdat het niet zomaar mensen zijn. Naaz voelt zich echt begrepen door hen. ‘Ik hoefde niks uit te leggen over Never Have I Ever, alles werd meteen begrepen. Ik had dat niet verwacht want ik hoor van andere mensen vaak dat ik dingen altijd super ingewikkeld maak. Nu raadde iedereen het volledig goed. Er werd vooral actief ingegaan op de volgorde van het album en hoe dat helemaal klopt. Daar heb ik heel erg mijn best voor gedaan, het is een lopend verhaal.’ Ik zie Naaz’ ogen glinsteren als ze aan haar community denkt. ‘Eigenlijk zegt dat zoveel over hen. Over hoe slim ze zijn, ze snappen mij helemaal.’ 

De reacties op het album waren bijna overweldigend, terwijl ze er dus niks van had verwacht. Tijdens ons gesprek vertel ik haar dat het me gek lijkt als je geen verwachtingen hebt en vervolgens veel liefde ontvangt. ‘Ik was eigenlijk heel zen voordat Never Have I Ever uitkwam. Ik was natuurlijk best lang weggeweest en ik twijfelde of ik nog impact kan maken, of ik nog boei. Mijn hoofd denkt best snel negatief dus ik heb niet vaak gedacht dat mensen het misschien ook wel heel leuk zouden vinden als ik terugkwam. Dat het wel zo is, was echt een verrassing voor mij. Ik vond het het bewijs van de kracht van oprechte muziek. Als het raakt dan raakt het, maakt niet uit hoe oud je bent of waar je bent. Dan mag het er gewoon zijn.’ 

Geen zangeres, een kunstenaar
‘Het klinkt alsof je het album echt voor jezelf hebt geschreven.’ Constateer ik. ‘Ja, dat is ook zo. Er is niet echt een nummer dat uit het album springt. Het is gemaakt om te maken, om in volledigheid te luisteren. Tijdens het schrijven van Never Have I Ever heb ik echt nul keer gedacht dat ik hier zalen mee ging vullen of dat mensen erover gingen schrijven. Het is fijn om te weten dat het nog wel kan in dit internetwereldje. Een wereld waarin dingen vaak gefabriceerd voelen. Oprechte successen kunnen er ook nog zijn. Ik heb nu voor mezelf het bewijs dat ik niet commercieel hoef te zijn. Dat wil ik graag zo houden want vroeger werkte ik wel met labels. Zij zijn heel erg gefocust op geld verdienen en terugverdienen.’ Soms vergeet ik even dat ik aan het interviewen ben. Het komt door de manier waarop Naaz haar antwoorden verwoordt, bijna net zo poëtisch als haar teksten. Ik vraag naar haar schrijfproces.

‘Die heb ik niet, het is altijd anders. Veel komt vanzelf. Je kan het een beetje vergelijken met dronken zijn, wanneer je geen rem hebt en alles zegt. Zo voel ik me tijdens het schrijven. Alles in mijn hoofd stroomt eruit, maar op een ongemakkelijke en clumsy manier. Dan lees ik het terug en denk ik: “What the fuck heb ik geschreven?” Vaak zit er toch ook een zinnetje in dat ik best mooi vind en daar omheen creëer ik dan een nummer. Ik leer heel veel van mezelf tijdens het schrijven want ik schrijf wat mijn lichaam op dat moment nodig heeft. Mijn onderbewustzijn komt hier ook vaak aan te pas. Dat zie je terug in nummers als Never Have I Ever, Subliminal Message en Loving Love. Eigenlijk ook met One Day, maar dat was meer een manifestatie. Ik zing: ‘They love me baby/ Not yet/ But they will.’ Dat heb ik nu wel waargemaakt.’ 

Naast de Engelse nummers in haar album schreef Naaz twee Koerdische nummers. Toen ik Azadí voor het eerst luisterde kon ik het einde bijna niet meer horen door mijn gesnik heen. Ik vroeg me toen af hoe dat kon want ik versta helemaal niet wat ze zingt. Nu stel ik de vraag aan Naaz. ‘Ik voel oprecht heel veel pijn als ik maak en zing. Het is onmogelijk om niet alles te voelen wat ik voelde terwijl ik het nummer schreef of het moment te voelen waar het liedje over gaat. Bij Azadí zit zoveel pijn, dat voel je aan mijn stem en de melodieën maar ook muzikaal. Die dissonantie.’ Dat merkte ik ook toen ik het album voor de eerste keer luisterde, het is schrijnend. Het speelt makkelijk in op je emotie. ‘Het voelt heel ongemakkelijk en daar komt die emotie dus vandaan. Dat doe ik al sinds ik schrijf. De woorden komen eerst, daarna pas de muziek. Vandaar de dissonantie. Ik hoef het niet per se passend te maken.’ 

Het leven als inspiratie
‘Alles in het album is mijn levenservaring. In Never Have I Ever zing ik: ‘This is comfort/ This is Home/ It’s how not to be alone/ This is safety/ It’s a loan/ One shot and it can all be gone.’ I took that shot. Ik zag dat Monica Geuze stopt met vloggen. Dat vind ik een van de meest inspirerende, krachtigste keuzes. Om te stoppen met iets waar je heel goed in bent. Op zo’n moment durf je echt voor jezelf te kiezen. Je mag even stoppen, je mag iets anders doen, je mag weggaan van je huis, je mag even niks meer hebben. Het is soms kut, maar dat is life explained.’ We lachen omdat Naaz haar eigen album quote, maar zijn daarna een poosje stil. Ik denk om de echtheid in ons op te nemen. 

Twee keer eerder is Naaz alles kwijtgeraakt, maar toch staat ze nog steeds zo positief in het leven. ‘Het gaat het heel goed met je, ben je bang dat zoiets nog een keer gebeurt?’ Ik zie Naaz zoeken naar de goede woorden. ‘Ja, ik vind het moeilijk om te genieten omdat het zomaar kan dat het me weer wordt afgenomen. Op dat soort momenten probeer ik mezelf eraan te herinneren dat alles wat ik nu heb, zelf gecreëerd is. Toen ik het nummer Never Have I Ever schreef schaamde ik me heel erg. Ik heb veel gehuild want ik vond het echt niet oké dat ik zulke gedachten had. Daarom schreef ik ook “Never have I ever meant a word I just said.” Ik dekte mezelf in voor het geval ik de veilige keuze zou maken.’ 

‘Maar dat heb je niet gedaan, heeft het nummer daarbij geholpen?’ ‘100%! Never Have I Ever heeft mijn leven veranderd. Het is de reden waarom ik nu doe wat ik doe, dat ik hier ben. Dat ik weer muziek doe, dat ik het allemaal weer durf. Dat nummer heeft mij echt gemaakt. Ik ga een ander tijdperk in, ik ben heel anders dan ik was. Mijn waardes zijn ook veranderd. Gisteren bracht ik mijn album uit. Er gebeurden prachtige, geweldige dingen. Maar het bijzonderste aan de dag vond ik toen ik met mijn huisgenoot eten ging koken en we het later samen aten. We moeten niet vergeten hoe speciaal het is om een thuis te hebben.’ ‘Wat betekent een thuis hebben?’ ‘Ik ben twee weken geleden verhuisd en ik heb het gevoel dat ik nu voor het eerst een thuis heb. Ik ben daar echt veilig, niemand kan mij pijn doen. Ik mag echt thuiskomen. Daar kan ik mijzelf zijn, de plek waar ik oprecht naakt kan zijn.’ 

‘Er kan zoveel veranderen in een korte tijd. Precies een jaar geleden was ik aan het huilen omdat ik geen muzikant meer was en ik alles was kwijtgeraakt. Mijn advies is: Don’t take the safe choice en dat zegt mijn album ook. Hoop, rouw, vertrouwen en dat het allemaal naast elkaar mag bestaan.’