Hij was onderdeel van soulband Ephemerals, werkte samen de Franse producer Guts, maar nu staat de naam van Wolfgang Valbrun zelf op de albumcover. De Amerikaan met indrukwekkende soulstem brengt met het album Flawed By Design een persoonlijk én maatschappijkritisch solodebuut uit. Nieuweplaat sprak met een gepassioneerde Valbrun over deze nieuwe plaat. ‘Oei. Het wordt nu wel erg politiek, hè?’
Ben je al een beetje gewend aan je nieuwe rol als soloartiest? Opeens draait alles om jou.
‘Nou ja, het is zeker een nieuwe ervaring. Maar het draait echt niet allemaal alleen maar om mij hoor, het draait hooguit om mijn naam. Ik bedoel: je bent nooit écht volledig alleen als soloartiest. Ik heb nog steeds een band nodig. Ik sta in de spotlights, maar het is nog steeds een avontuur van samenwerking.’
Wat was het moment dat je besloot solo te gaan?
‘Begin 2020 ging Ephemerals uit elkaar. Het team was anders, ik was net met Guts op tournee geweest, daardoor was de sfeer binnen de band ook veranderd en er waren nog wat persoonlijke problemen. Ik kwam vervolgens in Parijs terecht en het was echt even moeilijk. Ik wist niet meer zo goed wat ik wilde. Of ik überhaupt wel door wilde gaan met het maken van muziek. Het was best een donkere periode voor me.’
En toch zit je nu hier.
‘Vrienden zeiden tegen me: ‘Stop met twijfelen. Ga muziek schrijven! Want dat kun je!’ En ik dacht alleen maar: ik weet helemaal niet of ik dat kan. Maar ze bleven aandringen om ervoor te gaan.’
Vanuit de lelijkste momenten kunnen de mooiste kunstwerken ontstaan. Binnen de kunst passen verdriet en plezier op een gekke manier heel goed bij elkaar.
Met Ephemerals en Guts heb je behoorlijke successen gekend. Voelt dit dan niet als een stap terug? Je moet je naam weer vestigen, terug naar kleinere zalen.
‘Het klopt dat je alles weer opnieuw moet opstarten, maar het voelt zeker niet als een stap terug. Weet je wat het is: toen ik bij Guts terechtkwam, was hij al tientallen jaren een gevestigde naam. En ik kreeg daardoor op een gegeven moment last van een soort impostersyndroom. Het voelde alsof ik niet mee kon komen, alsof ik niet van zijn kaliber was. Maar nu heb ik dat gevoel helemaal niet meer. Dit is volledig wie ik ben en ik hoef me niet langer te verschuilen achter een band of achter een andere naam. Dit draait volledig om mij. Nou ja, en om de band natuurlijk. Maar je begrijpt wat ik bedoel.’
Zijn jouw twijfels daarmee ook echt weg?
‘Weg zou ik niet willen zeggen, maar het is wel anders. Nu wil ik vooral aan mezelf bewijzen dat ik het kan. Dat ik door kan zetten. En zorgen dat iedereen die geloofde in mij en mijn album gelijk had. Ik wil laten zien dat zij de tijd die ze aan mij hebben besteed niet hebben verspild.’
Het klinkt bijna alsof je meer voor anderen dan voor jezelf muziek maakt.
‘Nou ja, ik vind het zelf ook echt heel leuk. Maar de reden dat ik muziek maak, is om mensen te raken. Ik wil ze iets bieden. Er zijn ook genoeg hele getalenteerde mensen die niet per se die ambitie hebben. Studiomuzikanten of bijvoorbeeld mensen die schrijven voor series. Die hebben niet de wil om hun enorme talent openlijk te delen. Dat moet je ook wel echt willen. Je moet je kwetsbaar kunnen opstellen, je moet openstaan voor criticasters. Maar dan kun je mensen wel echt iets geven.’
Een beetje voor jezelf en een beetje voor de ander.
‘Flawed By Design is een heel persoonlijk album, maar ook een boodschap aan de mensen om mij heen. Iets waardoor ze zich goed voelen wanneer ze ’s ochtends wakker worden en de blauwe lucht zien. Het is voor mij echt belangrijk dat andere mensen zich thuis voelen bij mijn muziek.’
Je noemt Flawed By Design een persoonlijk album. Maar je zou het ook gerust een politiek album kunnen noemen.
‘Ik denk dat die twee dingen niet los van elkaar kunnen bestaan. Natuurlijk: er staat een hoop kritiek op de maatschappij op het album. Een hoop politieke zaken. Maar dat zijn dingen die ons als persoon weer beïnvloeden. De wereld waarin we leven heeft invloed op ons allemaal. Of we nu willen of niet.’
Heb je een voorbeeld van een nummer waarin ‘persoonlijk’ en ‘politiek’ door elkaar heen lopen?
‘De single Where Is The Peace. Ik schreef dat nummer helemaal niet om mensen op te roepen om te stoppen met vechten. Dat wil ik natuurlijk wel, maar dat was niet het uitgangspunt. Het was vooral een vraag aan mezelf. We leven in een maatschappij die van je verlangt om altijd netjes en aardig te zijn. Maar ondertussen is alles om ons heen gewelddadig. Politieke keuzes veranderen de wereld om ons heen. En daardoor worden die keuzes automatisch heel persoonlijk.’
Was het altijd al je intentie om politieke statements in het album te stoppen?
‘Ik was altijd al van plan om te schrijven over zaken die me raken, ook al is de manier waarop het album is ontstaan absoluut niet van tevoren uitgedacht. Het is meer een som der delen. Ik wilde in alle eerlijkheid naar mezelf toe schrijven. Uitdrukken wat me raakte. En er waren nogal wat dingen die politiek én persoonlijk invloed hadden. In Parijs braken rellen uit, vanaf COVID tot aan de dag van vandaag zit de wereld eigenlijk continu in de shit. Dus het is echt een reflectie op dingen die mij bezighouden.’
Vrienden zeiden tegen me: ‘Stop met twijfelen. Ga muziek schrijven! Want dat kun je!’ En ik dacht alleen maar: ik weet helemaal niet of ik dat kan.
De onderwerpen zijn best wel zwaar. En tegelijk breng je ze met iets dat je heel leuk vindt: zingen. Voelt dat niet een beetje paradoxaal?
‘Nee, ik vind dat niet zo gek. Bij heel veel kunstvormen gaat het zo. De mooiste dingen ontstaan soms vanuit pijn. Van Gogh die in een moment van gekte zijn oor afsneed, omdat hij iets heel sterk wilde. En daarvoor greep hij naar extremen. Of Spike Lee. Hij maakte zijn films om te kunnen praten over persoonlijke zaken die gebeurden toen hij als zwarte jongeman in New York zat. Vanuit de lelijkste momenten kunnen de mooiste kunstwerken ontstaan. Binnen de kunst passen verdriet en plezier op een gekke manier heel goed bij elkaar.’
De manier waarop de mensheid zich gedraagt, is ergens ook gekmakend. Marvin Gaye’s What’s Going On is meer dan vijftig jaar oud en nog steeds moeten artiesten dat soort vragen stellen. What’s going on? Where is the peace?
‘Volgens mij is het alleen maar gezond dat artiesten, filosofen en schrijvers dit soort vragen blijven stellen. Zodra we daarmee stoppen, gaat het mis. Het komt nu al te vaak voor dat mensen dingen rechtvaardigen die onrechtvaardig zijn.’
Ik merk dat je hier echt iets van vindt.
‘We leven in 2024. We houden van onze vrijheden, we willen reizen, alles ervaren. En ondertussen kijken we als mensheid nog steeds heel tribaal naar de wereld. De wetenschap, de genetica: ze hebben allang bewezen dat we allemaal hetzelfde zijn. En nog steeds zoeken mensen naar manieren om de ander te kleineren. ‘Onze cultuur is beter dan de jouwe.’ We vinden excuses om slechte dingen te doen. Want dat zijn het: excuses. We houden onszelf voor de gek.’
Een strijd die moeilijk te winnen is.
‘De daadwerkelijke strijd is accepteren en die strijd kunnen we winnen. Natuurlijk is niet iedereen je vriend, maar je moet elkaar accepteren. Dat is onze taak als maatschappij. We moeten ons realiseren dat we de excuses die we onszelf voorhouden in een doos moeten wegstoppen. Oei! Het wordt nu wel erg politiek hè? Hahahaha. Maar is allemaal gewoon zo gek als je om je heen kijkt. Dus ja… Where is the peace?’
(Tekst gaat verder onder de afbeelding)
En ondertussen: Keep Your Head Up.
‘Hahaha, exact. We moeten ondanks alles proberen ons hoofd omhoog te houden.’
In dat nummer komt de zin ‘you got to lose before you win’ heel krachtig naar voren. Wat wil je daarmee uitdrukken?
‘Als je niet weet wat het is om te falen, kun je nooit echt genieten van een overwinning. Ons wordt geleerd dat alles mogelijk is. Maar dat is gewoon niet altijd waar. Het is niet voor niets dat er tussen nummers als Where Is The Peace en Keep Your Head Up ook een nummer als Love Yourself zit. Om écht gelukkig te zijn, moet je van jezelf houden. En dat betekent niet dat je bij alles moet ja-knikken richting jezelf. Het betekent dat je accepteert dat je niet perfect bent, maar dat je doet wat je kunt om de best mogelijke persoon te zijn. Als we onze imperfecties leren accepteren, zouden we veel gelukkiger met onszelf zijn.’
Wat maakt je uiteindelijk het meest trots bij dit album?
‘Al die mensen die hun aandeel hebben gehad aan Flawed By Design. Ze hebben me allemaal geholpen om het ritme van de plaat te vinden. Door samen te praten over moeilijke dingen. Te reflecteren. En soms ook meningsverschillen te hebben. Veel mensen denken dat je het in een band altijd met elkaar eens moet zijn, maar dat is niet zo. Het is juist goed om verschillende ideeën en visies te delen. Ik heb een geweldig team met geweldige mensen om mij heen, die mij de kracht gaven om door te blijven gaan. Ja, dat is wel wat mij het meest trots maakt. It was made in family.’
