De lijst met bands en artiesten die in 2023 twee of meer albums hebben uitgebracht begint opvallend lang te worden. Onder andere Guided By Voices, The National, Rival Sons, The Coral en Robbie Williams prijken op deze lijst. Ed Sheeran is de volgende grote naam die zich bij deze namen voegt, 148 dagen nadat – (Substract) uitkwam brengt hij opvolger Autumn Variations uit. Ook voor deze plaat heeft hij de hulp ingeroepen van Aaron Dessner (The National). Hiermee toont Sheeran opvallende gelijkenis met Taylor Swift die een paar jaar geleden in een tijdsbestek van 140 dagen ook twee albums (Folklore en Evermore) maakte met diezelfde Aaron Dessner.
Inspiratie voor Autumn Variations vond Sheeran bij componist Edward Elgar die in 1898 de Enigma Variations componeerde. Elgar componeerde veertien stukken en dus bevat Autumn Variations van Sheeran ook veertien liedjes. Het album begint met Magical; een liefdeslied in openhaard-sfeer dat qua stijl doet denken aan de muziek van The Paper Kites en Bon Iver. Dan volgt een ode aan Engeland in het lied England. De schoonheid van de natuur, de rust van een kustplaats en de mogelijkheid van een frisse start op een nieuwe dag. Het beschrijft een gevoel van verwondering en waardering voor het Engelse landschap en de sereniteit die er heerst. Het is een beetje Ed Sheerans moderne versie van Land Of Hope And Glory, dat niet toevalligerwijs gecomponeerd is door Edward Elgar. Dat Sheeran nog midden in het proces van rouwverwerking zit als gevolg van een aantal ingrijpende gebeurtenissen, blijkt uit het lied Plastic Bag. ‘My friend died, it’s been years, still grievin’/
And I thought time would be somehow healin‘ laat oprecht verdriet en pijn van Sheeran horen. Maar hij doet ook wat hij op – (Substract) deed: rauwe emoties in tekst delen, maar deze vervolgens afzwakken met tegeltjeswijsheden en afdekken met een uptempo, vrolijk klinkende productie. Het lied Blue is weer een kenmerkende Sheeran-song: akoestische gitaar en alle ruimte voor zijn herkenbare stemgeluid, al lijkt die stem door het gebruik van overdub wel heel erg op die van… Bon Iver!
Pas bij track zeven lijkt Autumn Variations los te komen als het tempo wordt opgekrikt, de sfeer lichter wordt en Sheeran meer opgewekt en overtuigend zingt zoals hij bijvoorbeeld deed op albums X (Multiply) en ÷ (Divide). Schijn bedriegt, want ook hier zijn het tempo, de sfeer en de opgewektheid cosmetisch van aard. De tekst is namelijk bitterzoet en laat iemand aan het woord die zoekt naar existentialisme en authenticiteit: ‘I can’t help myself but cry every time that I realise maybe I’ll never find my smile/ But who’s to blame? Well, that’s on me’. De muzikale teflon waarachter de échte Ed Sheeran gevoelsmatig schuilgaat op Autumn Variations, wordt bij het lied Spring gelukkig terzijde geschoven. Dan horen we Sheeran, zingend vanuit het nu. Vanuit een bijna transcendente gemoedstoestand horen we hem zoeken naar verbinding met zijn persoonlijke verlangens, waarden en doelen. Spring is het beste dat Autumn Variations te bieden heeft. Als laatste van de veertien liedjes is Head > Heels aan de beurt en is het even schrikken als het drumintro je mee terugneemt in de tijd naar Chris de Burgh’s Lady In Red. Het outro van Head > Heels lijkt dan weer vrij veel op het outro van Labi Siffres (Something Inside) So Strong. Hierdoor eindigt Autumn Variations in een wat ongemakkelijke sfeer, omdat het herinnert aan het recente verleden waarin Sheeran werd beschuldigd van plagiaat.
Autumn Variations is het muzikale bewijs van een volgende stap in Sheerans proces van rouwverwerking. Langzaam schuift hij, als we het model van Elisabeth Kübler-Ross ter hand nemen, richting aanvaarding en zingeving. Dat is goed voor hem, maar leidt niet per se tot een goed album. Het concept van veertien variaties op het thema herfst komt in het geheel niet uit de verf. Bij te veel liedjes is de uitvoering gereserveerd en voorzien van opsmuk en, op een enkele uitzondering na, bevatten de songs te weinig haakjes om te beklijven. Wat tot slot ook niet helpt zijn de talrijke momenten waarop Sheeran een soort Bon Ivertje speelt. Zowel op muzikaal, stijltechnisch en productioneel gebied. Vergelijk voor de grap eens de albumhoezen van Autumn Variations en 22, A Million van Bon Iver met elkaar en vel zelf een oordeel…
UPDATE:
Op 2 oktober heeft Ed Sheeran een tweede versie van het album Autumn Variations gepresenteerd. Hierop staan dezelfde veertien liedjes, maar dan akoestisch uitgevoerd in de woonkamer van veertien verschillende fans van Sheeran. Op deze “Fans Living Room Sessions” horen we Ed Sheeran op zijn allersterkst: stem, gitaar en verder niets. Elke stilte eist de aandacht op, elk geluid ljjkt speciaal voor jou – de luisteraar – te zijn. Een absolute aanrader met kippenvel-garantie! Deze versie van Autumn Variations verdient meer aandacht en waardering: 8
