Björk – Vulnicura

Een stuk gelopen relatie, een vroegtijdig gelekt album: het zit de bekende IJslandse allemaal niet mee. Ondanks de tegenslagen om haar negende plaat heen, weet ze toch één van haar meest spannende platen in jaren te maken.

Laten we er niet omheen draaien; Vulnicura is een zware plaat. Een langspeler die doordrenkt is met verdriet, pijn en hartenzeer. Björk rekent met dit album af met een moeilijke periode, namelijk de scheiding met haar partner Matthew Barney. Waar sommige artiesten kiezen zoiets heftigs privé op te lossen kiest Björk voor de artistieke approach. Vulnicura is een vreemde eend in de bijt tussen alle andere releases van Björk. Want in tegenstelling tot haar vorige albums, kleuren de producers dit maal pas echt het album in. Voor Vulnicura wordt namelijk nauw samengewerkt met Arca. Een zeer vooruitstrevende elektronica artiest. Die zich met zijn eigen sound goed weet te onderscheiden in het genre. Het is dan ook niet gek dat Björk heeft gekozen voor deze man, als wij de sound van deze artiest leren kennen.

Voordat we echt het album in kunnen duiken moeten we het eerst hebben over Arca. De jonge producer, die onder andere al samen heeft gewerkt met artiesten als Kanye West en FKA Twigs, had namelijk één grote droom: samenwerken met zijn heldin Björk. Voor hij het wist had hij contact met haar. Toevallig? Zeker niet. Björk en Arca hebben meer met elkaar gemeen dan op het eerste gezicht lijkt. Het is namelijk zo dat Arca perfect de ongrijpbare, koude en afstandelijke geluiden voor de nieuwe plaat heeft weten te creëren. Iets waar zijzelf al op platen als Vespertine of Homogenic al mee gestart was. Deze geluiden roepen perfect de sfeer op van de plaat: koud en afstandelijk. De kille beats van Arca sluiten dan ook perfect aan op de liefdeloosheid in de teksten van Björk.

Hoewel openingsnummer Stonemilker al vrij onheilspellend begint als ze zingt over ‘Emotional respect’, zakken we al snel helemaal weg in Björk’s verdriet als wij zijn beland bij het nummer History of Touches. Hierin zingt zij ‘I wake you up/In night feeling/This is our last time together’. Vanaf dit moment is het over met de pret. Hoe Vulnicura zich onderscheidt van andere break-up platen, is hoe Björk de plaat heeft opgedeeld. Ieder nummer heeft namelijk een tijdsaanduiding van hoe ver of hoe dicht we bij de scheiding komen. In het nummer Black Lake beschrijft ze de twee maanden na haar scheiding.

Terwijl ook Arca steeds meer aanwezig is, wordt de pijn in Björk ook steeds duidelijker: ‘You have nothing to give/Your hear is hollow/I’m drowned in sorrows.’ Een zware bas, grillige strijkers, ‘Is there a place/Where I can pay respects/For the death of my family?’. Met de hulp van The Haxan Cloak vormt Björk’s relatie zich tot een muzikaal doolhof. Een plaats waar Björk’s woede alleen maar groter wordt: ‘I will not forget’ schreeuwt ze bijna op Notget. Het met abstracte beats doordrenkte nummer Quicksand geeft haar de ruimte voor de ware genadeklap: ‘You take away our future/And my continuity and my daughter’s/And her daughters/And her daughters..’

Of het nu tekstueel of instrumentaal is, Björk weet altijd te verrassen. Wie een makkelijk plaat verwacht kan deze beter laten liggen. Met Vulnicura geeft de IJslandse ons een pijnlijk duidelijke kijk in haar verwerkingsproces. Ondanks alle pijn en verdriet levert Björk met Vulnicura een plaat waar de tanden in gezet kunnen worden. Björk is en blijft één van de meest interessante popartiesten van deze eeuw.