Het scheelde weinig of het derde album van Bon Iver was nooit verschenen. De band boekte zoveel succes met de vorige twee albums, dat bandleider Justin Vernon er haast aan onderdoor ging. Het is mede aan goede vriend Kanye West te danken dat Vernon nieuw leven in Bon Iver blies. Met 22, A Million als prachtig resultaat.
Wereldwijd uitverkochte shows. Grammy Awards. Samenwerkingen met Kanye West en James Blake. Het daverende succes ging Vernon niet in de koude kleren zitten. Het brein achter Bon Iver schuurde tegen een depressie aan. ‘Mensen die constant aan je vragen of ze een foto mogen maken, terwijl jij een slechte dag hebt. Ik raakte er soms van in paniek’, legt Vernon uit aan The Guardian. ‘Anderhalf jaar lang heb ik barslechte dagen gehad’.
Kanye West adviseerde Vernon om zich minder druk te maken om de buitenwereld en meer op zichzelf te letten. Een gedachte die op 22, A Million duidelijk weerklinkt. Het album is Bon Ivers minst toegankelijke plaat tot nu toe. Vervreemdend voor de luisteraar, helend voor zichzelf. ‘It might be over soon’, spreekt de vervormde stem van Vernon in openingsplaat 22 (OVER S∞∞N) hoopvol.
De titels op het album laten zien dat Bon Iver niet alleen op muzikaal vlak probeert te vervreemden. Opmerkelijke namen als 10 d E A T h b R E a s T ⚄ ⚄ en 21 M◊◊N WATER maken het luisteraars (en recensenten) niet gemakkelijk. Een bewuste actie om afstand tussen muzikant en publiek te creëren. Het heeft effect: omdat het lijkt of je stiekem meeluistert met het mentale herstel van Vernon, krijgen bovenstaande nummers een extra beladen sfeer.
Van zowel de hutje-op-de-hei-folk van debuutalbum For Emma, Forever Ago als van de bombastische klanken van meesterlijke opvolger Bon Iver, Bon Iver is niet veel over. Vernon zoekt op 22, A Million de grenzen van digitale manipulatie op. In nummers als 715 – CR∑∑KS en 21 M◊◊N WATER draait de aan Auto-Tune verwante Messina op volle toeren. De drumcomputer en sampler maken eveneens overuren. Een gedurfde keuze. Experimentele muziek kan immers enorm tegen de borst stuiten.
Voor Bon Iver geldt dit echter niet: je kunt weinig anders dan het experimentele gehalte direct accepteren. Niet alleen vanwege de voorgeschiedenis, maar vooral omdat Bon Iver wederom buitengewone kwaliteit levert. 33 “GOD” – met een subtiele sample van Paolo Nutini’s Iron Sky – behoort tot de beste nummers die Bon Iver ooit heeft uitgebracht. Een track vol mysterie, van de moeilijk te verklaren lyrics tot de symboliek in de bijbehorende video. De afsluitende pianoballad 00000 Million grijpt bij de keel, niet in het minst vanwege het contrast met de songs die vooraf zijn gegaan.
22, A Million lijkt dan wel niet op de voorgaande albums, de plaat ademt in alles Bon Iver. Niemand weet muziek zo tot leven te wekken als Justin Vernon, die een natuurlijk talent voor muzikale schoonheid lijkt te bezitten. 22, A Million is zonder twijfel het meest innovatieve Bon Iver-album tot nu toe. Je gunt Vernon na zijn zware jaren een leven in de luwte, maar dan is het niet verstandig om zulke goede platen uit te brengen.
