Mocht je na succesverhaal Benji nog tranen overhebben, dan ben je bij Mark Kozelek aan het goede adres. De man die je nummers bracht als I Can’t Live Without My Mothers Love en Katy Song is terug met een album vol tranentrekkers.
“Om te leven moet men eerst afzien”, zo sloot Ernest Hemingway zijn brieven altijd af. Deze van oorsprong Franse spreuk valt aan geen enkele artiest beter te koppelen als Mark Kozelek. De man achter Sun Kil Moon, en voormalig groepsleider van Red House Painters, heeft er met zijn 48-jarige leeftijd al wat jaartjes opzitten. In deze 48 jaar heeft hij de nodige relaties verbroken, familieleden zien sterven en vriendschappen zien stranden. Deze ervaringen geven hem dan ook de nodige inspiratie voor zijn nummers. ”Ouder worden is een gestaag proces van desillusionering”, zo schreef filosoof Schopenhauer. Waar andere folkartiesten nog gebruik maken van metaforen om hun gevoelens uit te drukken, doet Mark hier niet aan. Zijn teksten zijn rechtdoorzee en vaak pijnlijk duidelijk: what you hear is what you get. Dat Mark Kozelek bijvoorbeeld niet van touren houdt steekt hij niet onder stoelen of banken. Een goed voorbeeld daarvan is Cry Me a River Williamsburg Sleeve Tattoo Blues, met de bijtende tekst: ‘Went to see a band tonight and they wouldn’t play my favorite tunes/It’s 2012 but I like the ones from 1992/There was no place to sit, and goddamnit I could’t use my phone’
Deze verbittering, of wellicht gebrokenheid, is dan ook wat de sound van Universal Themes kenmerkt. Verdriet en dood blijven thema’s waar Kozelek niet van af kan stappen. Muzikaal neemt de plaat ook deze sfeer aan, want op een akoestische gitaar, drum (met uitzondering een elektrische gitaar) blijft de instrumentatie spaarzaam. Maar eigenlijk is dat ook helemaal geen probleem. Anders had deze plaat niet de prachtige nummers als The Possum of With a Sort of Grace I Walked to the Bathroom to Cry niet gehad. Universal Themes voelt ook niet echt aan als een echt ‘liedjes’ –album, maar meer als een paar willekeurige pagina’s uit het dagboek van Mark. Deze aanpak is voor hem niet nieuw als wij zijn vorige platen erbij pakken. Desalniettemin valt het ook niet echt meer zingen te noemen wat Mark op Universal Themes aan ons laat horen. Werd er op platen als Benji of Among The Leaves nog echt gezongen, lijkt het gezang op Universal Themes meer op gepraat of gemompel. Door deze insteek en de enorme hoeveelheid van details en gebeurtenissen vraagt Universal Themes meer van de luisteraar dan dat Benji deed.
Soms is het lastig om een artiest niet te associëren met wat je constant over hem of haar leest. Mark Kozelek valt in deze categorie. Want na het uitbrengen van Benji volgde behalve een lange tour ook nog eens ‘ruzie’ met The War on Drugs. Daarbovenop heeft hij sinds deze week ruzie met een journaliste. Maar maak de fout niet om Kozelek af te rekenen op wat je leest. Want ondanks de bijzondere vorm van humor, is er één ding echt zeker: De kwaliteit van muziek die hij blijft afleveren.
