Aanstaande zaterdag is het weer tijd voor alle muziekliefhebbers om wereldwijd bij elkaar te komen en het bestaan van de platenzaak te vieren. Record Store Day staat weer voor de deur. We gingen in gesprek met Stephan van Peursem, de projectmanager van het het omvangrijke evenement. “De hedendaagse muziek kan echt niet zonder platenzaken, dus laten we gewoon vieren dat ze er zijn.”
Want fysieke muziek mag dan wel keihard ingehaald worden door digitale muziek, platenzaken spelen nog steeds een belangrijke rol. Streamingdiensten zoals Spotify vormen volgens Stephan zeker geen bedreiging. “Het is er gewoon. Vroeger had je luisterpalen in een platenzaak staan en nu gaan veel mensen gewoon eerst thuis luisteren. Die komen dan naar een platenzaak toe en weten precies wat we ze willen.”
Streaming zou volgens Stephan zelfs hebben bijgedragen aan de comeback van het vinyl. “Veel mensen kopen geen cd’s meer. Die denken: waarom zou je? Je kunt alles gewoon streamen. ”Als je dan toch iets bijzonders wilt hebben is vinyl natuurlijk de oplossing. En ook daarin spelen platenzaken een belangrijke rol. “Er is tegenwoordig zoveel muziek beschikbaar dat het fijn is als iemand jou kan gidsen bij het maken van een keuze. Daar heb je de platenverkopers voor nodig, dat zijn de mensen die verbanden leggen.”
Kunnen we de cd dan helemaal afschrijven? Dat niet. “Het gaat met de cd niet meer zoals in de hoogtijdagen, maar er zijn nog steeds mensen die het fijn vinden om ze te draaien.” Dit is vooral terug te zien in Amerika, daar zijn in het afgelopen jaar meer cd’s verkocht dan in het jaar daarvoor. Ergens ook wel logisch natuurlijk: cd’s zijn compact en je kunt ze overal mee naar toe nemen. “Tegenwoordig is vinyl gewoon hip en happening. Het is de vraag wat er gaat gebeuren in de toekomst. Ik denk eigenlijk niet dat de cd voorgoed zal verdwijnen.”
Dat vinyl hot is moge duidelijk zijn. Het gaat zelfs zo ver dat steeds meer kopers erop uit zijn om tijdens Record Store Day collectors items te scoren met als enige doel deze later weer door te verkopen. Helaas kunnen platenzaken hier weinig aan doen. “Je kunt moeilijk zeggen dat de gekochte release ineens niet meer geldig is, zoals bij concertkaartjes.” Toch is het voor deze aasgieren vrij lastig om meerdere collectors items op de kop te tikken. “In de meeste zaken hebben ze van deze speciale releases vaak maar één exemplaar. Als je meerdere van deze releases binnen wilt slepen zul je toch echt genoeg mensen op de been moeten krijgen.”
Maar hoe wordt nou bepaald welke platenzaak welke release mag verkopen? “De winkels kunnen bestellen wat ze willen, alleen van sommige releases zijn er gewoon minder beschikbaar voor de Benelux.” Deze keuze ligt bij de platenmaatschappij. “Zij bepalen hoeveel exemplaren er worden geperst en voor welke prijs. Vervolgens maak ik een eerlijke verdeling.” Veel Amerikaanse releases worden hier niet uitgegeven omdat de platenmaatschappijen daar niet de juiste rechten voor hebben. “Je kunt dan wel proberen om een bepaalde release toch naar Europa te krijgen, maar het zijn uiteindelijk de platenmaatschappijen die deze beslissing maken.”
Gelukkig hebben we in Nederland niets te klagen. “We krijgen hier dik tachtig procent van alles wat in Amerika of Engeland uitkomt. We hebben zeker net zoveel releases als in Amerika. Dit komt doordat veel UK-releases weer geen rechten hebben voor Amerika.” En laten we natuurlijk de Nederlandse releases niet vergeten. “We lopen hier in Nederland dus niet voor of achter, we hebben gewoon gezorgd voor een zo mooi mogelijk aanbod.”
Deze releases zijn bij lange na niet het enige dat elk jaar geregeld moet worden voor Record Store Day. Alles moet in de winkel komen, er moet een ambassadeur worden aangewezen en er moeten sponsoren zijn. De 250 (!) instores komen er ook niet allemaal vanzelf. En dit is nog maar een kleine greep uit het takenpakket van Stephan, die zelf pas in november begonnen is.
Maar uiteindelijk wordt dit natuurlijk allemaal met liefde gedaan om aanstaande zaterdag met zijn allen te kunnen vieren dat er nog platenzaken zijn. Iets dat volgens Stephan heel belangrijk is. Een goede platenzaak kan voor een stad namelijk ook bijdragen aan een bloeiende muziekscene. “In Zwolle is bijvoorbeeld een grote hiphopscene ontstaan omdat daar Paul van ’t Veer bij Plato zit. Bezoekers komen speciaal daar naartoe om gelijkgestemden te treffen.”
En hiermee wordt meteen het belang van platenzaken ten opzichte van webwinkels duidelijk gemaakt. Er is nog steeds een grote behoefte aan een fysieke plek waar muziekliefhebbers gerichte tips kunnen krijgen van experts en hier weer met anderen over kunnen praten. “Want de platenzaak, dat is waar je de echte liefhebbers vindt.”
