Hoewel de Schotse band Franz Ferdinand ook in Nederland een trouwe fanbase heeft en op menig festival heeft opgetreden, lijken ze de laatste jaren minder een vaste waarde te zijn geworden in de Nederlandse muziekscene. Op festivals wordt de band steeds vaker geprogrammeerd en aangekondigd als “nostalgische act” verbonden aan de indierock-hype van de jaren 2000, waarin scherpe gitaarlijnen en pakkende riffs dé handelsmerken waren van Franz Ferdinand. Op hun laatste album Always Ascending uit 2018 werd de focus wat verlegd naar sfeeropbouw en bijna dance-georiënteerd geluid, met nummers die meer lagen en een langzamere opbouw kenden. Het resultaat van de optelsom van díe elementen (gitaarriffs, sfeeropbouw, elektronica en synthesizers) is te horen op The Human Fear; het zesde studioalbum van Franz Ferdinand.
Albumopener Audacious zet hoog in met een seventies-sound die refereert aan bands als 10CC en Madness met spoorelementen van The Beatles. Audacious verkent het idee van gedurfde keuzes maken in een tijd die gekenmerkt wordt door onzekerheid en angst, in een wereld vol chaos en existentiële twijfel. Een opvallende en eigenzinnige track die mede door de tempowisselingen aantrekkelijk en catchy is.
Het meer synth-georiënteerde geluid van Always Ascending is terug te horen in de daarna volgende drie tracks. Everydaydreamer heeft stijlelementen van The Killers en Snow Patrol, terwijl The Doctor meer neigt naar de kant van The Cure en The Clash. Hooked is van een andere orde. De zwaar beukende elektronische beats en wat gedateerd klinkende synths vormen een soort dystopische voedingsbodem voor een tekst die de complexiteit van menselijke emoties benadrukt. Een tekst die trouwens ook de naamgever van het album blijkt te bevatten: ‘I got the fear, I’ve got the human fear/That’s alright, that’s alright you see/Everybody here got the human fear.’ Over deze albumtitel zegt zanger en gitarist Alex Kapranos: ‘Angst herinnert je eraan dat je leeft. Meerdere songs op deze plaat gaan over het op zoek zijn naar de sensatie van het mens-zijn via angsten.’
Om deze thematiek te horen is wel enig huiswerk vereist. De track Cats gaat uiteraard niet over ailurofobie (angst voor katten). Dat zou voor Kapranos een veel te platte benadering van het thema angst zijn. Nee, Cats gebruikt diverse metaforen om inzichtelijk te maken hoe angst zowel destructief als bevrijdend kan zijn, afhankelijk van hoe we ermee omgaan. Voor wie dat allemaal te veel, te ver en te diep gaat is op deze track gelukkig voor een muzikale recht-toe-recht-aan benadering gekozen, waardoor het lied lekker rauw en oprecht in het gehoor ligt.
Tell Me I Should Stay is zowel qua arrangement als in de manier waarop Kapranos zingt een opvallende track. Na pakweg anderhalve minuut krijgt het lied een jaren zestig sfeer die dienst zou kunnen doen als een ‘lost track’ van de lp L.A. Woman van The Doors uit 1971. Overigens ook hún zesde studioalbum en – naar later bleek – het laatste met Jim Morrison als leadzanger…. Tell Me I Should Stay is naast de openingstrack het meest aansprekende lied op The Human Fear, omdat het laat horen dat Franz Ferdinand nog lang niet uitontwikkeld is om het eerder genoemde etiket ‘nostalgie’ te rechtvaardigen.
Toch is zo tegen het eind van The Human Fear de luisterenergie wel wat op. Songs als Black Eyelashes en The Birds zullen vast en zeker mooie metaforen en inzichten bevatten, maar – zo weten alle docenten op een middelbare school – ook huiswerk moet je doseren. Het ontbreekt je na een tijdje aan de behoefte je nogmaals te verdiepen in het Franz. Franz Ferdinand mag op The Human Fear vaak meesterlijk zijn, maar dat maakt je nog geen goed docent. Die had geweten dat je je leerlingen ook kunt overvragen. En de elf vragen op dit album zijn er net twee te veel.
